Rondleiding met Door de Tijdgeest

Tijdens de Gelderse Museumdag stond de vaste collectie van museum Het Valkhof  centraal. Het thema was “Helden”. Als Door, de tijdgeest, voerde ik de bezoekers langs helden uit de geschiedenis. Zo kon je kennis maken met de Romeinen, Keizer Trajanus,  Karel de Grote, een 7-jarig meisje in een sarcofaag en  Goldfinger uit een film van James Bond. In de verhalen van Netty kwamen deze helden weer tot leven. Door gebruik te maken van attributen werden de kinderen er actief bij betrokken. Wat heeft het dragen van een masker voor een effect op de vijand? Hoe moeilijk is het een hele stad na te meten met een meetlint? Echte helden zijn overal aanwezig, ook in onze tijd. Zelfs Door (ik, dus] werd verrast! Toen een gemene dief het goud van James Bond wilde stelen  greep een enthousiaste bezoeker de boef  in zijn kraag. Zelfs onder het publiek kun je echte helden aantreffen.

Antoon van Welie, de laatste decadente schilder

“Antoon van Welie is mijn oom, ik ben zo trots op hem. Hij was een geweldig portretschilder.” Zo introduceerde de deftige dame de beroemde schilder. Maar er was niet alleen reden om trots te zijn op zijn schilderkunst, ook het bezoekersaantal gaf reden hiertoe. Het heeft de verwachtingen zelfs overtroffen. Met verve en humor vertelde de dame over haar oom die zich ophield in de hoogste kringen en zich daar als een vis in het water voelde. Als heer kon Antoon het echter niet toestaan dat de kinderen naar binnen gingen zonder ordentelijk gekleed te zijn. Na een verkleedpartij liepen de kinderen dan ook als heuse dames en heren keurig gearmd de expositieruimte in. Ze maakten niet alleen kennis  met de acteurs, zangeressen, schrijvers, danseressen, politici en zelfs 3 pausen, maar leerden ook van alles over de gebruiken uit die tijd. De dame wees hen op de verschillende stijlen en technieken die Antoon in zijn loopbaan gebruikt heeft. Als volleerde kunstkenners en omgetoverd tot galante dames en heren, keerden de kinderen aan de hand van de juffrouw of meester huiswaarts.

Deftige Dames, Hoge Heren

In 2002 heb ik meegewerkt aan het project:”Deftige Dames, Hoge Heren” in museum Het Valkhof te Nijmegen. Gekleed in deftige jurk uit de 18e eeuw en voorzien van bijpassende witte pruik, introduceerde ze verschillende personages die afgebeeld stonden op de schilderijen. Door middel van smeuïge verhalen en anekdotes, werden deze statige portretten mensen van vlees en bloed. Gaandeweg leerden de kinderen steeds meer over de gebruiken uit die tijd. Hoe je moest lopen, hoe je elkaar groette en hoe dames en heren met elkaar omgingen. Als climax mochten de kinderen zich in historische kleding steken en werd er een statige groepsfoto gemaakt. Een formule die zo sterk tot de verbeelding spreekt, verdient het zeker om een vervolg te krijgen.

Luxe en decadentie bij de Romeinen

In het kader van bovengenoemde expositie speelde ik een Romeinse decadente dame in Museum het Valkhof te Nijmegen. Met verve wist deze dame een zeer gemêleerd publiek aan zich te binden en mee te voeren door deze prachtige tentoonstelling. Vergezeld door haar slavin Flora, wandelde ze door de verschillende zalen en vertelde over helden als Balbus en Hercules. Ook de vrijgelatene Trimalchio, die een vermogen bezat en met zijn zeer copieuze diners veel indruk maakte, mocht natuurlijk niet ontbreken.
De rijke Romeinen verzonnen de gekste dingen om hun geld te spenderen. Extreem luxe villa’s aan de goudkust bij Napels, kunstschatten uit Griekenland, gouden en zilveren sierraden en gebruikvoorwerpen, weelderige tuinen met overvloedig sproeiende fonteinen, het kon niet op. Wie het breed heeft, laat het breed hangen.
De dames besteedden hun geld voornamelijk aan hun uiterlijk. Hun schoonheid en hun charmes konden hun aanzienlijke macht verlenen. Matrones als Poppea en Cleopatra waren een uitstekend voorbeeld . Zij wisten als geen ander hoe je mannen als marionetten kon bespelen. Poppea wist haar man keizer Nero er zelfs toe te brengen om zijn eigen moeder te doden, zodat zij het als keizerin alleen voor het zeggen had. Waar hebzucht en eerzucht al niet toe leiden kunnen.

Vikingen op het Valkhof

“Verlos ons van die vermaledijde Vikingen, Heer!” Ontelbare keren baden we deze wanhopige woorden in de oude parochiekerk op het Kelfensbos. Hoe wagen die lompe heidenen uit het Noorden het om de keizerlijke burcht Het Valkhof te bezetten? Kennen ze dan helemaal geen respect voor deze gewijde plaats? Het is een schande! Wij waren hevig verontwaardigd, maar hielden ons hart vast! Die woestelingen waren immers niet te verslaan. Onze wereld stond op zijn kop!

In het kader van het project Viking op het Valkhof speelde ik een Middeleeuwse inwoonster van Nimwegen en vertelde over haar ervaringen met de Vikingen destijds. Gekleed als Vikingen mochten de kinderen samen met hun ouders plaats nemen in een echt Vikingenschip. Zo konden ze het verhaal nog beter 'beleven'. Oude tijden kwamen weer tot leven.

Vorst en Volk op Het Valkhof

In het kader van de maand van de geschiedenis en de Gelderse Museumdag verzorgde ik samen met Geert enkele interactieve, speelse en leerzame rondleidingen in en rond Museum Het Valkhof te Nijmegen. Natuurlijk vertelde ik over de Godenpijler, het bewijs dat Nijmegen de oudste stad is van Nederland. En ook Karel de Grote mocht niet ontbreken.
Verschillende bekende vorsten die een tijdje op Het Valkhof verbleven, passeerden de revue. Zoals Barbarrossa die daar zat te treuren in de ruine, het enige wat er van zijn prachtige burcht was overgebleven.
Wat de rondleidingen zo bijzonder maakte was dat de kinderen verschillende personages echt mochten ontmoeten! Eindelijk konden ze eens vragen waarom Karel eigenlijk de Grote genoemd werd. Samen met prinses Eleonora van Engeland mochten ze een tunnel in, die dwars door de stadsmuur liep. Daar werden ze opgewacht door een schrijver die nog veel meer uit de doeken deed over die bekende Valkhofbewoners........
Zowel voor de kinderen als voor ons waren deze rondleidingen onvergetelijk

 

Naar het overzicht